Hujjatul Islam Ustad Syed Jawad Naqvi
(Mudiri wa Jamia Urwatul Wuthqa – Lahore)
Imetolewa na: Masjid Baitul ul Ateeq
Lahore – Pakistan
KHUUTBA YA IJUMAA – 18 APRIL 2025
Khutba ya 1 : Njia mbalimbali ambazo Fitnah huharibu jamii
Fitnah inaweza kuwa na athari za kudumu katika vizazi vyote. Mfano wa wazi ni utawala wa kikoloni wa Uingereza juu ya bara-urithi wake wa utumwa wa kiakili na kitamaduni bado unaendelea katika dini zote na jumuiya, ambao wengi wao wanajivunia bila kujua. Hii imeleta uharibifu wa kidunia na kiroho. Ingawa magonjwa yanaweza kuathiri mtu mmoja tu wa kaya, baadhi ya uchochezi ni mbaya sana hivi kwamba huharibu vizazi vizima.
Ili kujikinga na Fitnah kama hiyo, Mwenyezi Mungu ameweka mfumo wa Taqwa, ulioainishwa katika Surah Al-Anfal, aya ya 25.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ ۖ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ {24}
Enyi mlio amini! mwitikieni Mwenyezi Mungu na Mtume wake anapo kuiteni kwenye yale yanayo kuhuisha. na jueni kwamba Mwenyezi Mungu huingilia kati ya mtu na moyo wake, na kwamba kwake Yeye mtakusanywa.
وَاتَّقُوا فِتْنَةً لَا تُصِيبَنَّ الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْكُمْ خَاصَّةً ۖ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ {25}
Na iogopeni msiba ambao hautawasibu hasa wale walio dhulumu miongoni mwenu. na jueni kwamba Mwenyezi Mungu ni Mkali wa kuadhibu.
Ingawa madhalimu wanaweza kuanzisha Fitnah ( fitna ), matokeo yake hayakomei kwao tu, hatimaye huwaathiri waliodhulumiwa pia. Ni Muttaqeen wa Qur’ani tu (watu wanaomcha Mungu) ndio wanaosalia salama kutokana na Fitnah kama hiyo, ingawa si kutoka katika mwelekeo wake wa kimaadili, kwani bila kujua wanaweza kuwa wahanga wake au hata kuichochea. Imam Khomeini (r.a) alisema kwamba kabla ya mapinduzi, watu wa kidini wenye akili timamu, wasio na akili—waliokosa hata akili ya kawaida—walionekana mara nyingi kama Muttaqeen zaidi. Mtazamo huu potofu wa Taqwa (uchamungu) ulienea sana. Muttaqeen wa kweli wanafahamu, wana akili, na wanaelewa njia na maadui. Kwa vile Taqwa ni namna ya ulinzi, haiwezi kupatikana bila utambuzi. Wapumbavu, kama Imam Ali (a.s) alivyobainisha katika msemo wa kwanza wa Nahjul Balagha, wanakuwa vyombo vya Fitna, visivyoweza kutoa utulivu au lishe—kama ngamia mdogo asiyeweza kupandwa au kukamuliwa. Leo, kwenye mitandao ya kijamii, wasomi wajinga walieneza upumbavu wao sana.
Katika Khutba ya 149 ya Nahjul Balagha, Imam Ali (a.s) anaeleza jinsi Fitnah inavyojitokeza. Hii inatoa ufahamu wa kisosholojia kuhusu jinsi mazingira yanavyokuza fitna zinazokua na kuwa Fitnah haribifu. Wanasiasa mara nyingi hudai kwamba Mashariki ya Kati “inazaliwa upya” – mchakato unaoendeshwa na nguvu zinazojulikana kwa wengine na kuchambuliwa na wengine. Nchini Pakistani, watendaji wa kisiasa wamepanda mbegu za Fitnah katika akili za vijana, ambayo hatimaye itasababisha kuzaliwa kwake. Wakati mwingine, mipango hii inashindwa, kama vile kushindwa huko nyuma kwa Marekani huko Mashariki ya Kati au kuanguka kwa “Mkataba wa Karne.” Lakini sasa wanaonekana kujiamini zaidi. Hili halikomei kwa eneo moja pekee—linatumika kwa Pakistan na Ummah mpana wa Kiislamu. Kanuni za kisosholojia zinazotawala Fitnah zinavuka dini; ni sheria za kimungu zinazotumika kwa jamii zote. Baadhi ya jamii ni tasa, hazina uwezo wa kuzalisha chochote; wengine, kama Pakistan, ni ardhi yenye rutuba ya kulea Fitnah.
Imam Ali (a.s) anaendelea katika khutba hiyo, akieleza kwamba Fitnah moja huzaa nyingine, sawa na jinsi ugonjwa mmoja unavyofanya mwili kuathirika zaidi. Anatahadharisha kuhusu Fitnah inayofanana na tetemeko la ardhi ambayo itavunja hata majengo yenye nguvu zaidi. Fitnah hii inaleta “zaigh” shaka na kuchanganyikiwa, katika mioyo ya watu. Hata wale walio na imani kali watakuwa na shaka. Imani zitagawanyika; watu binafsi hawatakubaliana hata na wao wenyewe-wakifikiria njia moja asubuhi na nyingine jioni. Fitnah inapopevuka, ukweli na uwongo hautatofautiana, na ubaya kuonekana kuwa sawa na kinyume chake. Hata kuonyesha upole kwa mawakala wa Fitnah ni hatari, kama Quran inavyotahadharisha dhidi ya kuwaelekea madhalimu. Kama vile kuvutiwa na tabia chafu, mwelekeo huu (ishraf) unaweza kusababisha uharibifu. Yeyote anayejaribu kutenda ndani ya Fitnah ana hatari ya kung’olewa.
Imam Ali (a.s) anasema watu wanajiunga na Fitnah kwa “Kaadama” kuumana—kama punda wakiwa na msongo wa mawazo. Wanaposhinikizwa, wale wanaohusika katika Fitnah hushambuliana wao kwa wao. Anauelezea Uislamu kama kamba (Hablullah) inayounganisha mapenzi ya Mwenyezi Mungu na juhudi za kibinadamu kupitia I’tisam (inayoshikilia ulinzi). Tumekusudiwa kutafuta ulinzi kupitia kamba hii. Hata hivyo, wakati wa Fitnah, mafundo ya kamba hii hufumuka, na kuifanya isifanye kazi, ingawa inabakia miongoni mwa watu. Kisha jamii inaingia katika mkanganyiko, haiwezi kutofautisha ukweli na uwongo. Katika hali kama hiyo, mara nyingi watu husema, “Ni nini kinaendelea?”—ishara ya wazi ya mateso ya jamii.
Katika jamii iliyoongozwa, haki na batili ziko wazi. Fitna inapofusha watu, inakausha chemchem za hekima (Hikmah) na badala yake ni ujinga. Hikmah, kama alivyofundisha Mtume (saww), ni elimu thabiti, yenye mantiki inayoungwa mkono na hoja na ushahidi. Imam Ali (a.s) anasema Fitna inapoinuka, watu huacha kuwaendea wasomi na wanachuoni. Kwa sababu hiyo, ujinga unaenea, na wapumbavu wanaanza kudhibiti mambo ya kidini, kijamii, kisiasa, na kiroho.
Mfano wa kutokeza ulitokea katika Ramadhani ya hivi majuzi, ambapo vipindi vya televisheni vilionyesha wanawake waliovalia bila kiasi, waliovalia skafu kwa ajili ya maonyesho, vikizungumzia sheria za kufunga pamoja na Mamufti na Maulama. Majadiliano yao, mara nyingi yasiyo na mantiki na ya kipuuzi, yanaongoza umma. Imam Ali (a.s) anaielezea Fitna kama hiyo kama tetemeko la ardhi ambalo linaharibu kila kitu, likileta watu wasiostahiki zaidi mbele wenye mimbari, jukwaa, na skrini.
Zama za Imam Ali (a.s.) zilikuwa na Fitnah kali, na alitoa ufahamu wa kina juu ya chimbuko lake, kuenea, na jinsi waumini wanavyoweza kubaki na kulindwa. Katika sehemu ya mwisho ya khutba yake, anaibainisha Taqwa kama ufunguo wa kujikinga na Fitnah.
Khutba ya 2
Imam Ali aliwasilisha tishio kutoka Fitnah ya Kuluw na Ghuluw.
وَ قَالَ عليه السلام: هَلَكَ فِيَّ رَجُلَانِ مُحِبٌّ غَالٍ وَ مُبْغِضٌ قَالٍ
Makundi mawili ya watu yatakabiliana na uharibifu kwa ajili yangu: anayenipenda kwa kupita kiasi, na anayenichukia sana.
Ghuluw ameipotosha sura ya imani ya Kishia, kama vile Nasb (mielekeo ya Nasibi) ilivyoikumba madhehebu ya Sunni. Misimamo mikali ya pande zote mbili imebadilisha viwango vya utambulisho: miongoni mwa Shia, mtu ambaye hajishughulishi na Ghuluw mara nyingi hachukuliwi kuwa mfuasi wa kweli; miongoni mwa Sunni, yeyote ambaye haonyeshi chuki kwa Ahlulbayt (a) anaitwa Rafidhi. Kwa wengine, kuwa Sunni sasa ina maana ya kuwasifu maadui wa Ahlulbayt (a), wakiwemo Banu Umayyah na kizazi cha Marwan. Fitna hizi mbili-Ghuluw na Nasb-zimenasa madhehebu zote mbili kuu za Uislamu na zinahitaji mjadala wa kina.
Maimamu wa Ahlulbayt (a), kutoka kwa Mtume (s) hadi Imam Mahdi (a.t.f.s.), mara kwa mara walionya dhidi ya maovu ya Ghuluw.
Hadithi kutoka kwa Imam Ridha (as):
Hamadani alimuuliza Imam Ridha (as) kuhusu madai ya uwongo ambayo watu wanajihusisha na Maimam, hasa dhana ya kwamba watu ni watumwa wa Maimamu badala ya Mwenyezi Mungu. Imam alikanusha kwa uthabiti kawe kutoa madai kama hayo, akisema kwamba yeye na wazee wake daima walithibitisha utumwa kwa Mwenyezi Mungu peke yake. Alitoa hoja kwamba ikiwa Maimamu wangewaona watu kama watumwa wao, kusingekuwa na haja ya kutafuta kiapo cha utii—jambo ambalo ni uthibitisho kwamba wao si wacha Mungu, bali viongozi waliowekwa na Mungu. Amesisitiza kuwa kukubali Uwalii wa Maimamu kusiwapelekee kuwainua zaidi ya hadhi zao.
Hili ni muhimu sana leo, kwani baadhi ya Zakirin wanaendelea kwa uongo kuhusisha madai ya kupindukia kwa Maimamu.
Hadithi Zaidi:
• Hadithi ya 11: Imamu Sadiq (a) anamnukuu Imam Baqir (a) na Mtume (saww), akisema kwamba makundi mawili kamwe hayatapokea uombezi wa Mtume: watawala dhalimu na Ghulat (wale wanaozidisha hadhi ya Maimamu).
• Hadithi ya 12: Imamu Sadiq (a) anaelekeza kushika Taqwa, kuheshimu ukuu wa Mwenyezi Mungu, kumheshimu Mtume (s) bila kumweka yeyote juu yake, na kuwapenda Ahlulbayt (a) kwa uadilifu. Mtu asiwadai Maimamu kile ambacho wao wenyewe hawajadai. Ikiwa mtu atafanya hivyo, watafufuliwa mbali na Ahlulbayt Siku ya Hukumu.
•Hadithi ya 13: Husisitiza ujumbe wa Mapokeo 12.
• Hadithi ya 14: Imamu Sadiq (a) anasema kwamba hata kuhudhuria Majlis ya Ghulat inatosha kumfukuza mtu katika dini. Anamnukuu Mtume (saww) tena: makundi mawili yako nje ya Uislamu—Ghulat na wale wanaoamini utabiri kamili.
• Hadithi ya 15: Imamu Ali (a) anaonya, “Msitutilie chumvi, semeni: Sisi ni waja wa Mwenyezi Mungu na tupo chini ya Mola Wake.
• Hadithi ya 16: Imamu Sadiq (a) anawataja Ghulat wa wakati wake—Mughira ibn Sa’id, Baya, Sa’id, Hamzat ibn Barwari, Harith, Abdullah ibn Harith, na Abul Khitab—ikionyesha kwamba walitunga maelfu ya Hadith kwa jina la Maimamu ili kuendeleza ajenda zao. Wazushi hawa mara nyingi hupatikana kama wasimulizi katika vitabu vya Hadith.
Maimamu wamebainisha: Imani ya Shia ni kutokubali kila hadithi kwa upofu. Riwaya lazima ijaribiwe dhidi ya Qur’an, na uaminifu na unyoofu wa msimulizi wake lazima utathminiwe. Riwaya yoyote inayopingana na Qur’an lazima itupwe. Kwa bahati mbaya, watu wengi leo hii wanapuuza kanuni hii na kwa kuchagua wanakuza hadith za Ghuluw, hata kutoka kwa wazushi wanaojulikana.
