Hujjatul Islam Ustad Syed Jawad Naqvi
(Mudiri wa Jamia Urwatul Wuthqa – Lahore)
Imetolewa na: Masjid Baitul ul Ateeq
Lahore – Pakistan
KHUTBA YA IJUMAA – 25 JULAI 2025
Khutba ya 1: Amri ya Qur’ani kuwatambua Wakweli na kuwa nao
1. Amri ya kuwa pamoja na wakweli (Surah al-Tawbah, 119)
Quran inasema katika Surah al-Tawbah, aya ya 119:
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ
“Enyi mlio amini! Mcheni Mwenyezi Mungu na kuweni pamoja na wakweli.”
Jamii inasalia kulindwa pale tu wakweli (Swaadiqeen) wanapokuwepo katika jamii. Quran imeamrisha kuishi na wakweli na pia imebainisha sifa za wakweli ili uweze kuwajua waziwazi ni nani na wala usichonge kigezo chako cha kumtia alama mtu mkweli.
Wakweli sio wale tu waliokuwepo wakati huo wa Mtume (s.a.w.w.). Shaka hii imeundwa na baadhi ya wafasiri kwamba aya fulani za Qur’an ni kwa ajili ya kundi fulani tu la watu wa wakati huo.
Ingawa kwa ujumla watu hawachukui muongozo kutoka kwa Qur’an na ingawa wengine wanachukua tu kwa kiwango cha mambo wanayotamani na sio kila kitu.
Wakweli wapo katika kila zama na Quran imeeleza ni viwango vipi unavyo vya kuwapata wakweli katika jamii yako na sio kwenda kwa madai tu.
Ikiwa mtu anamdanganya kila mtu lakini mpaka sasa hajakudanganya, basi unamchukulia kuwa ni mkweli jambo ambalo si sahihi.
Wanafiki wangedai kuwa Mtume ni Mtume wa Mwenyezi Mungu lakini Quran inasema wanasema uwongo, ingawa maneno yalikuwa kama ukweli.
Ukweli hauwi kwa maneno tu, unapaswa kuendana na ukweli na nia ya maneno.
2. Tofauti kati ya Imani na Madai ya Maneno (Surah al-Hujurat, 14–15)
Aya moja katika Surah al-Hujurat:
قَالَتِ الْأَعْرَابُ آمَنَّا ۖ قُلْ لَمْ تُؤْمِنُوا وَلَٰكِنْ قُولُوا أَسْلَمْنَا وَلَمَّا يَدْخُلِ الْإِيمَانُ فِي قُلُوبِكُمْ ۖ وَإِنْ تُطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَا يَلِتْكُمْ مِنْ أَعْمَالِكُمْ شَيْئًا ۚ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ {14}
“Mabedui husema: Tumeamini. Semeni: Hamjaamini, lakini semeni: Tumesilimu, na imani bado haijaingia katika nyoyo zenu.
إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ ثُمَّ لَمْ يَرْتَابُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۚ أُولَٰئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ {15}
“Hakika Waumini ni wale walio muamini Mwenyezi Mungu na Mtume wake, kisha wasiwe na shaka na wakapigana Jihadi kwa mali zao na nafsi zao katika Njia ya Mwenyezi Mungu; hao ndio wakweli.”
Mabedui wangekuja na kusema sisi ni waumini. Mwenyezi Mungu anamwambia Mtume (s.a.w.w.) kuwa nyinyi si waumini.
Sisi pia tuko hivi tu na tunapaswa kutathmini imani yetu juu ya viwango vya Quran na kuona kama Mwenyezi Mungu pia anatukubali sisi kuwa waumini au la. Allah anasema waambie kwamba wao sio waumini lakini badala yake sema kwamba tumesilimu (Tasleem). Tofauti inafanywa kati ya imani na utii, sio kwamba ni viwango viwili tofauti.
Mabedui hawa wa Waarabu walikuwa wakikaa katika vijiji vidogo vidogo na Mtume (s.a.w.w.) alikuwa akiwapelekea mialiko kwenye Uislamu. Makabila haya kila mtu anapoleta mwaliko wangeona jinsi mtu anayetuma mwaliko huu ana nguvu.
Hata leo mtu mnyonge akitoa ujumbe mzito watu hawamsikii lakini mtu mwenye nguvu au chama cha siasa msomi akitoa ujumbe dhaifu au wa kupotosha watu husikiliza na hata kukubali.
Kwa ujumla watu hawachukulii kwa uzito ujumbe wa watu dhaifu. Wakati Mtume (s.a.w.w.) alipokuwa dhaifu kama vile kabla ya kuhama watu hawakuwa tayari kuukubali ujumbe wake, lakini alipoanzisha dola huko Madina watu wengi walivutiwa na kuukubali ujumbe wake kwa kuzingatia hadhi yenye nguvu ya Mtume kama Maquraishi.
Ujumbe wa Mtume (s.a.w.w.) ulipokwenda kwa makabila haya walijisalimisha kwa ujumbe huo. Imani na utii (Uislamu) sio ngazi mbili, unaposilimu ina maana umepata imani. Kujisalimisha huku katika Aya hii kunamaanisha kujisalimisha.
Basi walipodai kuwa tuna imani, Quran inasema umesilimu tu na imani haijaingia ndani ya moyo wako. Sio kwamba Uislamu umeingia katika moyo wako lakini bado wewe si mwaminifu. Hii “Aslamna” ni kujisalimisha.Ukimtii Mwenyezi Mungu na Mtume basi utakuwa Waumini basi kila kitu kitakubaliwa kutoka kwako. Katika Aya inayofuata imetajwa Waumini ni wale wanaoleta imani juu ya Mwenyezi Mungu, basi hakuna imani juu ya Mwenyezi Mungu. Jihadi kwa mali yake na maisha yake katika Njia ya Mwenyezi Mungu.Hao ndio wakweli. Waumini hawa ni Swadiqeen.
3. Ufafanuzi wa Kurani wa Uadilifu (Surah al-Baqarah, 177)
Linganisha na aya ya 177 ya Surah Baqarah kuhusu ukweli kama ilivyotajwa katika khutba ya mwisho:
لَيْسَ الْبِرَّ أَنْ تُوَلُّوا وُجُوهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ… أُولَٰئِكَ الَّذِينَ صَدَقُوا صَدَقُوا الْمُتَّقُونَ {177}
“Sio uadilifu mnaelekeza nyuso zenu upande wa Mashariki na Magharibi…”
Aya inasema ibada zenu za kujichonga si vitendo vya uadilifu. Bali ni wale waliomwamini Mwenyezi Mungu, Mtume, kitabu na Malaika. Kisha wanatoa mali wanazozipenda kwa nafsi zao kwa jamaa, mayatima, masikini, wasafiri, omba omba, na mateka na waliosimamisha swala na Zaka. Kisha wanaotimiza ahadi zao na wakaonyesha subira wakati wa dhiki na haki.
4. Wakweli Katika Mapambano na Kujitolea (Surah Ahzab na Surah Hashr)
Kisha katika Surah Ahzab, watu hao ni wakweli ambao wanatimiza ahadi zao hadi kufa kishahidi na wale wanaongojea hatua yao.Sasa katika Surah Hujurat imetajwa wale wanaopigania mali na maisha yao ni wakweli. Tumeamrishwa kuishi maisha yetu pamoja nao.
Katika Surah Hashr, aya ya 8:
لِلْفُقَرَاءِ الْمُهَاجِرِينَ الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَأَمْوَالِهِمْ… أُولَٰئدِكَ هُمُ القُونَ {8}
“Ni kwa mafakiri waliohama majumba yao na mali zao kwa kutafuta fadhila za Mwenyezi Mungu na radhi (zake) na kumsaidia Mwenyezi Mungu na Mtume wake, hao ndio wasemao kweli.
Hapa kigezo cha mkweli kinakamilishwa.
Aya inasema wakweli ni wale masikini ambao wamenyang’anywa mali zao na wakaondolewa katika ardhi zao. Hawa watu masikini walilazimika kuacha kila kitu katika maisha yao na wakahama katika njia ya Mwenyezi Mungu kwa ajili ya kutafuta radhi za Mwenyezi Mungu tu.Walijitolea mhanga katika njia ya Mwenyezi Mungu na bado wanamsaidia Mwenyezi Mungu na Mtume wake.Hao ni wasaidizi (Nasir) ni masikini na wanyonge.
5. Kujitathmini na Kuwatambua Wakweli katika Kila Enzi
Unaweza kuona haya katika historia vile vile ambayo kwa ujumla tunafanya lakini hatuangalii kizazi chetu wenyewe. Moja ya muongozo mkubwa ni kuangalia ndani yako na ni fadhila kubwa ikiwa mtu atajitathmini nafsi yake. Kanuni ya pili ya muongozo ni kutafuta watu, kategoria zilizoorodheshwa na Quran katika zama zetu. Wakweli wa historia hawapo leo kwa hiyo inabidi uwapate katika zama zako. Lazima niwapate katika nchi yangu, zama ambao ni wakweli kwa mujibu wa viwango vya Qur’ani.
6. Matokeo ya Uswahaba: Akhera pamoja na wakweli
Quran inasema tukifuatana na wakweli basi sisi pia tutakuwa miongoni mwa wasemao ukweli na akhera pia tutakuwa pamoja nao.
Sheria ni kwamba ambaye unatumia maisha yako yote katika dunia ya Akhera vilevile utakuwa pamoja nao tu.Hali hazibadiliki ikiwa huziamini.Tunalazimika kuukubali ukweli na ni kwamba akhera yako itakuwa ni wale tu ambao uko nao hapa duniani.Alipoulizwa Imamu Husein (a) ni nini maana ya kwamba utafufuliwa pamoja na Imamu wako. Basi Imam (a.s.) akasema maimamu wapo wa aina mbili, kuna Imamu wa motoni na Imamu wa Peponi. ambaye unatumia maisha yako kwake utafufuliwa pamoja na Imamu huyo.
7. Taqwa ya Kivitendo Maana yake Kuishi na Swaadiqeen
Tafsiri ya kivitendo ya Taqwa ni kuishi na wakweli. Tunapaswa kutathmini hili na kuona maisha yetu yanaelekea wapi.
Khutba ya 2: Kuharibika kwa Ubinadamu, Ghadhabu ya Kimungu, na Kigezo cha Ukweli katika Enzi ya Ukandamizaji”
1. Kifo cha Ubinadamu Bila Taqwa
Katika zama hizi, wanyama na mazimwi wanaozunguka miongoni mwetu ni ushuhuda hai wa kanuni ya Qur’an kwamba bila Taqwa, ubinadamu wa mwanadamu huangamia. Kizazi hiki kinashuhudia kifo hiki cha kiroho, kama vizazi vilivyopita. Hapo zamani, jamii nzima ziliharibiwa, na Mwenyezi Mungu akawaangamiza. Baada ya Nabii Nuh (a) kilitokea kizazi kipya, lakini wao pia walifuata njia ile ile ya upotofu na uzinifu. Kuharibika kwa maadili kulifikia kiasi kwamba wengine waligeuzwa kuwa nguruwe na nyani, na wengine waliangamizwa kabisa na adhabu ya kimungu. Kizazi cha leo pia kimepotoshwa sana na kinasimama kwenye ukingo wa ghadhabu ya kimungu.
Moja ya uthibitisho wa dhahiri na usiopingika wa hili ni Gaza. Kiwango cha ukatili na ukosefu wa haki huko kimeondoa uso wa ubinadamu wa ulimwengu. Licha ya kuwa na ufahamu kamili wa ukatili huo, ulimwengu bado haujaguswa na kutojali. Tunapokea taarifa za dakika baada ya dakika—ni wangapi waliuawa asubuhi, wangapi alasiri, na wangapi zaidi usiku—lakini hakuna harakati za pamoja au hisia kali. Kufa ganzi huku si kukosa tu hatua; ni ushahidi kuwa ubinadamu wetu umekufa. Tungekuwa binadamu kweli tungejibu. Jambo la kushangaza ni kwamba, si ulimwengu wa Kiislamu bali watu fulani wa Magharibi—wasio Waislamu—ndio wanaobeba bendera ya dhamiri ya binadamu. Kuanzia wasanii hadi wananchi wa kawaida, wengi wanapaza sauti zao kiasi kwamba hata madhalimu wameanza kuwaogopa na kutafakari kukomesha ubabe wao.
2. Kuporomoka kwa Maadili ya Ulimwengu wa Kiislamu na Msimamo wa Yemen
Hali mbaya na ya kufedhehesha zaidi ni ile ya ulimwengu wa Kiislamu. Wako katika hali mbaya zaidi ya upotovu wa kimaadili kuliko jamii nyingine yoyote. Gaza imefichua kwamba hata herufi “I” ya Uislamu haibaki ndani yao. Tofauti kabisa inasimama Yemen, watu wanaodhihirisha aya ya Quran katika Surah al-Hashr, aya ya 8:
لِلْفُقَرَاءِ الْمُهَاجِرِينَ الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَأَمْوَالِهِمْ يَبْتَغُونَ فَضْرِجَلَ فَضْلَ وَلَّهِمْ يَبْتَغُونَ فَضْلَ وَلَّلِمْ وَيَنْصُرُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ ۚ أُولَٰئِكَ هُمُ الصَّادِقُونَ
“Ni kwa mafakiri waliohama majumba yao na mali zao kwa kutafuta fadhila za Mwenyezi Mungu na radhi (zake) na kumsaidia Mwenyezi Mungu na Mtume wake, hao ndio wasemao kweli.
Hawa ndio watu wa Yemen ambao licha ya kuharibiwa na vita, wanabaki uwanjani wakimsaidia Mwenyezi Mungu na Mtume wake. Wamekandamizwa na wanaoitwa tawala za Kiislamu kama vile Bin Salman, Aal-e-Saud, na Imarati. Bandari zao, viwanja vya ndege, na miundombinu vimeharibiwa, watu wao wamekosa makazi. Hata hivyo, wanabaki bila kuyumba-yumba katika msimamo wao, wakisimama katika uwanja wa vita vya ukweli. Leo, ni Yemen pekee ambapo Israeli inakabiliwa moja kwa moja. Siku za Ijumaa, mamilioni huja mitaani licha ya kutokuwa na nguo kamili mwilini au viatu miguuni. Wanaweza kuwa maskini wa kimwili, lakini mioyo yao inawaka kwa maumivu kwa ajili ya Palestina. Watu wa Yemen—maskini, waliodhulumiwa, na waliopigwa—ndio wakweli. Ukitaka kuwa pamoja na Saadiqiyn, lazima utembee njia yao. Vinginevyo, unashirikiana na wanyama, wadhalimu na wadhalimu. Njia ya Ahlulbayt (a) hairuhusu maafikiano au urasmi katika suala hili.
3. Kigezo cha Quran na Ahlulbayt (a) kwa Hadithi na Haki
Kuna hadithi inayopatikana katika vitabu vya Ahl al-Sunnah, na Musnad Ibn Hanbal anaisimulia wakati vyanzo vya Kishia mara nyingi havifanyi hivyo, kutokana na msururu wa riwaya. Hata hivyo, ikiwa mtu atasoma maudhui ya Hadith, inalingana kabisa na kanuni za Qur’ani. Ahlulbayt (a) walitufundisha kwamba hatua ya kwanza katika kuikubali Hadith ni kuitathmini kwa mizani ya Quran. Leo, baadhi ya wanazuoni wanalinganisha hadithi na Quran kimakosa, huku wachache wakienda mbele zaidi, wakizipendelea hadith hata kama zinapingana na Quran. Lakini mbinu sahihi na iliyothibitishwa ya Ahlulbayt (a) ni kutathmini riwaya zote kwa nuru ya Quran.
Hadithi inaeleza kwamba wakati utakuja juu ya Ummah wangu ambapo watawaogopa madhalimu kiasi kwamba hawatathubutu hata kuwaita madhalimu. Badala yake, watawasifu, kuwapa tuzo kama vile Tuzo ya Nobel, na kuunda uhusiano wa kidiplomasia nao. Wakati huo, Mwenyezi Mungu ataondoa baraka na neema Zake zote kutoka kwa Umma huu na kuwaacha kwenye rehema za madhalimu hao. Haya ndiyo matokeo ya kimungu. Riwaya nyingine kutoka kwa Ahlulbayt (a) inasema kwamba mtu anapoomba msaada kwa watu badala ya Mwenyezi Mungu, Mwenyezi Mungu huwakabidhi kwa watu hao na huondoa ulezi Wake. Hiki ni kisasi cha Mwenyezi Mungu. Katika Hadith nyingine, Mwenyezi Mungu anatangaza kwamba atalipiza kisasi kikali sio tu kutoka kwa madhalimu bali pia kutoka kwa wale wanaokaa kimya mbele ya dhulma.
4. Ghadhabu ya Mwenyezi Mungu na Sunan-e-Ilahi (Kanuni za Kiungu)
Quran mara kwa mara inataja sifa za madhalimu, na mtu akihesabu aya, marejeo ni mengi. Imamu Husein (a) alitangaza kwamba maisha ya kukaa na madhalimu ni maisha ya unyonge, na alichagua kifo badala ya fedheha hiyo. Haya ndiyo maadili ya madhehebu ya Ahlulbayt. Sasa tafakari-ukandamizaji uko katika kilele chake katika ulimwengu wa leo. Watu mara nyingi huuliza, kama Mwenyezi Mungu yupo, basi kwa nini hawazuii madhalimu? Kwa nini hakuna ghadhabu ya kimungu juu yao?
Jibu lipo katika kuelewa Sunan-e-Ilahi, desturi tukufu za Mwenyezi Mungu. Ulimwengu unafanya kazi kupitia mifumo na kanuni zilizowekwa na Mwenyezi Mungu-sheria za sababu na athari. Ghadhabu ya Mwenyezi Mungu haionekani kama mgomo wa nasibu kwa watu kama Netanyahu au Trump. Badala yake, wakati dhuluma inapoenea na mazingira ya kijamii yanakuwa yanafaa kwa uharibifu, mazingira hayo yanakuwa sababu ya kuanguka kwa wadhalimu. Huu ndio mfumo wa Mwenyezi Mungu.
Hadithi inasema kwamba wakati utakapofika Ummah wangu na wakaogopa hata kuwaita madhalimu kuwa ni madhalimu, Mwenyezi Mungu atazinyanyua fadhila na baraka zake kutoka kwao. Je, hili halijaanza? Je, Mwenyezi Mungu hajauaga Ummah huu na kuuacha kwenye rehema za madhalimu? Angalia nchi yako mwenyewe-huko katika huruma ya Trump? Unataka Trump akuokoe kutoka India. Unataka Trump kurekebisha uchumi wako. Je, tayari hauko mikononi mwa madhalimu? Na historia inatuambia ambapo madhalimu hatimaye huwatupa wategemezi wao.
5. Upande wa Wakweli dhidi ya Upande wa Madhalimu
Kinyume chake, Yemen, Iran, Hezbollah, na Hamas wamesimama kidete na kuwataja madhalimu kuwa ni madhalimu. Hata leo, watu wa nchi za Magharibi wanawaita wadhalimu hawa kwa jinsi walivyo. Kinachoshangaza ni kwamba, watu hao hao wanachukuliwa, na wale wanaojiita Waislamu, kuwa ni wa kuzimu. Lakini katika mizani ya Mwenyezi Mungu, wale wanaowaita madhalimu jinsi walivyo – wao wako karibu na Mwenyezi Mungu. Na wale ambao hawana, watateseka.
Leo, hii inajitokeza mbele ya macho yetu. Ikiwa huwezi kuokoa Gaza, basi angalau, liokoe taifa lako kutoka kwa makucha ya Trump na madhalimu hawa. Modi sio mkandamizaji pekee ambaye unatafuta ulinzi kutoka kwa wakandamizaji wengine. Wote ni wadhalimu. Wale ambao wamewabainisha madhalimu kwa jinsi walivyo—ingawa wanateseka leo—Mwenyezi Mungu amewaahidi msaada Wake, na ahadi yake itatimia katika zama hizi.
